ত্রিকোনমিতিক ফাংশনের অন্তরজ

x x এর সাপেক্ষে sec2x \sec 2 x ফাংশনটির অন্তরক সহগ নিচের কোনটি ?

Solve: মনে করি, f(x)=sec2x \mathrm{f}(x)=\sec 2 x .f(x+h)=sec2(x+h)=sec(2x+2 h) \therefore \mathrm{f}(x+\mathrm{h})=\sec 2(x+\mathrm{h})=\sec (2 \mathrm{x}+2 \mathrm{~h})

অন্তরক সহগের সংজ্ঞা হতে পাই,

ddx{f(x)}=limh0f(x+h)f(x)hddx(sec2x)=limh0sec(2x+2h)sec2xh=limh01h[1cos(2x+2h)1cos2x]=limh0cos2xcos(2x+2h)hcos(2x+2h)cos2x \begin{aligned} & \frac{d}{d x}\{\mathrm{f}(x)\}=\lim _{h \rightarrow 0} \frac{f(x+h)-f(x)}{h} \\ \therefore \quad & \frac{d}{d x}(\sec 2 x)=\lim _{h \rightarrow 0} \frac{\sec (2 x+2 h)-\sec 2 x}{h} \\ = & \lim _{h \rightarrow 0} \frac{1}{h}\left[\frac{1}{\cos (2 x+2 h)}-\frac{1}{\cos 2 x}\right]^{-} \\ = & \lim _{h \rightarrow 0} \frac{\cos 2 x-\cos (2 x+2 h)}{h \cos (2 x+2 h) \cos 2 x} \end{aligned}

=limh02sin2x+2x+2h2sin2x+2h2x2hcos(2x+2h)cos2x=2limh0sin(2x+h)cos(2x+2h)cos2x×limh0sinhh=2sin(2x+0)cos(2x+0)cos2x×1=2sin2xcos2xcos2x=2tan2xsec2x \begin{array}{l} =\lim _{h \rightarrow 0} \frac{2 \sin \frac{2 x+2 x+2 h}{2} \sin \frac{2 x+2 h-2 x}{2}}{h \cos (2 x+2 h) \cos 2 x} \\ =2 \lim _{h \rightarrow 0} \frac{\sin (2 x+h)}{\cos (2 x+2 h) \cos 2 x} \times \lim _{h \rightarrow 0} \frac{\sin h}{h} \\ =2 \frac{\sin (2 x+0)}{\cos (2 x+0) \cos 2 x} \times 1 \\ =\frac{2 \sin 2 x}{\cos 2 x \cos 2 x}=2 \tan 2 x \sec 2 x \end{array}

ত্রিকোনমিতিক ফাংশনের অন্তরজ টপিকের ওপরে পরীক্ষা দাও