ক্ষেত্রফল নির্ণয়

y = x² এবং x = y² পরাবৃত্ত দুইটি দ্বারা সীমাবদ্ধ এলাকার ক্ষেত্রফল নির্ণয় কর।

BUTEX 05-06

f1(x)=y=x2 f_{1}(x)=y=x^{2} এবং f2(x)=y=x f_{2}(x)=y=\sqrt{x}

y=x2 \mathrm{y}=\mathrm{x}^{2} ……..(i)

x=y2 \mathrm{x}=\mathrm{y}^{2} ……..(ii)

(i) ও (ii) হতে, x=x4(x31)x=0 x=x^{4} \quad\left(x^{3}-1\right) x=0

x=0x3=1x=1 \mathrm{x}=0 \quad \mathrm{x}^{3}=1 \quad \mathrm{x}=1

x=0 \mathrm{x}=0 হলে, y=0 \mathrm{y}=0 এবং x=1,y=1 \mathrm{x}=1, \mathrm{y}=1

(x,y)=(0,0) ও (1,1) (x, y)=(0,0) \text { ও }(1,1)

 ক্ষেত্রফল, =01[f2(x)f1(x)]dx=01(xx2)dx \text { ক্ষেত্রফল, }=\int_{0}^{1}\left[f_{2}(x)-f_{1}(x)\right] d x=\int_{0}^{1}\left(\sqrt{x}-x^{2}\right) d x

=01xdx01x2dx=23[x3/2]01[x33]01=2313=13 =\int_{0}^{1} \sqrt{\mathrm{x}} \mathrm{dx}-\int_{0}^{1} \mathrm{x}^{2} \mathrm{dx}=\frac{2}{3}\left[\mathrm{x}^{3 / 2}\right]_{0}^{1}-\left[\frac{\mathrm{x}^{3}}{3}\right]_{0}^{1}=\frac{2}{3}-\frac{1}{3}=\frac{1}{3} বর্গ একক

(Ans.)

ক্ষেত্রফল নির্ণয় টপিকের ওপরে পরীক্ষা দাও