পর্যায়ক্রমিক অন্তরজ (Successive Differentiation)
y=1x=x−1 y=\frac{1}{x}=x^{-1} y=x1=x−1 এর n n n তম অন্তরক সহগ নিচের কোনটি ?
(1)nn!xn+1 \frac{(1)^{n} n !}{x^{n+1}} xn+1(1)nn!
(−1)nn!xn−1 \frac{(-1)^{n} n !}{x^{n-1}} xn−1(−1)nn!
(−1)nn!xn+1 \frac{(-1)^{n} n !}{x^{n+1}} xn+1(−1)nn!
(1)nn!xn−1 \frac{(1)^{n} n !}{x^{n-1}} xn−1(1)nn!
Solve: মনে করি, y=1x=x−1 y=\frac{1}{x}=x^{-1} y=x1=x−1
∴y1=(−1)x−2=(−1)1x−1−1y2=(−1)(−2)x−3=(−1)2(1.2)x−2−1y3=(−1)(−2)(−3)x−4=(−1)3(1.2.3)x−3−1 \therefore \quad \begin{aligned} y_{1} & =(-1) x^{-2}=(-1)^{1} x^{-1-1} \\ y_{2} & =(-1)(-2) x^{-3}=(-1)^{2}(1.2) x^{-2-1} \\ y_{3} & =(-1)(-2)(-3) x^{-4}=(-1)^{3}(1.2 .3) x^{-3-1} \end{aligned} ∴y1y2y3=(−1)x−2=(−1)1x−1−1=(−1)(−2)x−3=(−1)2(1.2)x−2−1=(−1)(−2)(−3)x−4=(−1)3(1.2.3)x−3−1
অনুরূপভাবে; yn=(−1)n(1.2.3,⋯⋯n)x−n−1 y_{n}=(-1)^{n}(1.2 .3, \cdots \cdots n) x^{-n-1} yn=(−1)n(1.2.3,⋯⋯n)x−n−1
1x \frac{1}{x} x1 এর n \mathrm{n}n তম অন্তরক সহগ =(−1)nn!xn+1 =\frac{(-1)^{n} n !}{x^{n+1}} =xn+1(−1)nn! (Ans.)
f(x)=lnx,g(x)=(x+1+x2)f(x)=\ln x, g(x)=\left(x+\sqrt{1+x^{2}}\right)f(x)=lnx,g(x)=(x+1+x2)
y=ex y=e^{x} y=ex হলে, y4 \mathrm{y}_{4} y4 কত ?
y=lnex2 y=\operatorname{ln} e^{x^{2}} y=lnex2 হলে y2=? y_{2}=? y2=?
y=1x3 y=\frac{1}{x^{3}} y=x31 বক্ররেখার (−1,−1) (-1,-1) (−1,−1) বিন্দুতে y1 \mathrm{y}_{1} y1 এর মান কোনটি?